Liczebniki porządkowe w niemieckim nazywamy die Ordnungszahlen. Określają one kolejność rzeczy lub osób. Używa się ich także do podania daty. W języku polskim odpowiadają słowom takim jak 'pierwszy’ czy 'drugi’.
Co to są liczebniki porządkowe?
Liczebniki porządkowe wskazują na miejsce w szeregu. Mówią, która coś jest z kolei. Używasz ich, aby powiedzieć o dniu miesiąca. Określają też numer piętra czy rozdziału książki. Odpowiadają na pytania: 'der Wievielte?’, 'die Wievielte?’, 'das Wievielte?’. Rodzajnik zależy od rzeczownika, do którego się odnoszą.
Jak tworzymy liczebniki porządkowe w niemieckim?
Tworzenie liczebników porządkowych jest proste. Zazwyczaj dodajesz końcówkę do liczebnika głównego. Zasady różnią się w zależności od liczby.
Liczebniki porządkowe od 1 do 19
Do liczebników głównych od 1 do 19 dodajemy końcówkę -te. Istnieją jednak cztery ważne wyjątki. Liczebniki pierwszy, trzeci, siódmy i ósmy mają nieregularne formy.
Oto przykłady tworzenia liczebników porządkowych:
- 1. der/die/das erste – pierwszy
- 2. der zweite – drugi
- 3. der dritte – trzeci
- 4. der vierte – czwarty
- 5. der fünfte – piąty
- 6. der sechste – szósty
- 7. der siebte – siódmy
- 8. der achte – ósmy
- 9. der neunte – dziewiąty
- 10. der zehnte – dziesiąty
- 11. der elfte – jedenasty
- 12. der zwölfte – dwunasty
- 13. der dreizehnte – trzynasty
- 14. der vierzehnte – czternasty
- 15. der fünfzehnte – piętnasty
- 16. der sechzehnte – szesnasty
- 17. der siebzehnte – siedemnasty
- 18. der achtzehnte – osiemnasty
- 19. der neunzehnte – dziewiętnasty
Liczebniki porządkowe od 20 wzwyż
Dla liczb od 20 wzwyż stosujemy inną końcówkę. Do liczebnika głównego dodajemy przyrostek -ste. Ta zasada dotyczy większości większych liczb.
Zobacz, jak tworzymy liczebniki powyżej 20:
- 20. der zwanzigste – dwudziesty
- 21. der einundzwanzigste – dwudziesty pierwszy
- 24. der vierundzwanzigste – dwudziesty czwarty
- 30. der dreißigste – trzydziesty
- 50. der fünfzigste – pięćdziesiąty
- 90. der neunzigste – dziewięćdziesiąty
- 100. der hundertste – setny
- 101. der hunderterste – sto pierwszy
- 200. der zweihundertste – dwusetny
- 1000. der tausendste – tysięczny
- 2000. der zweitausendste – dwutysięczny
- 10000. der zehntausendste – dziesięciotysięczny
Tworzenie liczebników porządkowych powyżej 20 jest regularne. Pamiętaj tylko o dodaniu końcówki -ste.
Czy liczebniki porządkowe się deklinują?
Tak, liczebniki porządkowe odmieniają się. Zachowują się jak przymiotniki w języku niemieckim. Ich końcówka zależy od przypadku i rodzaju rzeczownika. Trzeba uwzględnić nominativ, genetiv, dativ i akkusativ. Zmiana końcówki jest kluczowa dla poprawnej gramatyki zdania.
Jak piszemy liczebniki porządkowe?
Liczebniki porządkowe można zapisywać na dwa sposoby. Możesz użyć cyfry z kropką lub zapisać je słownie. Liczebniki pisane cyfrą zawsze mają po sobie kropkę.
Jeśli liczebnik porządkowy występuje przed rzeczownikiem, piszemy go małą literą. Używamy go zawsze z rodzajnikiem określonym (der, die, das). Na przykład: „die erste Klasse”.
Zastosowanie liczebników porządkowych
Liczebniki porządkowe są bardzo przydatne. Używasz ich do mówienia o kolejności zdarzeń. Określają też miejsce na liście czy w rankingu. Najczęściej używamy ich do podawania dat.
Przykłady użycia w zdaniach:
- Hans wohnt im 3. Stock. (Hans mieszka na 3. piętrze.)
- Mozart lebte im 18. Jahrhundert. (Mozart żył w 18. wieku.)
- Ich und Eva heiraten am 7. Juni. (Ja i Ewa bierzemy ślub 7. czerwca.)
- Das ist schon die 3. Frage. (To już 3. pytanie.)
- Seinen 15. Geburtstag feiert er in einer Disco. (Swoje 15. urodziny obchodzi w dyskotece.)
Przy podawaniu dat używamy rodzajnika określonego „der” w Dativie („am” = an + dem). Na przykład „am siebten Juni”.
Heute ist der sechsundzwanzigste Januar. – Dzisiaj jest dwudziesty szósty Stycznia.
Liczebniki porządkowe pozwalają precyzyjnie określić czas i miejsce.
Ćwiczenia i testy na liczebniki porządkowe
Najlepszym sposobem nauki jest praktyka. Dostępnych jest wiele ćwiczeń na liczebniki porządkowe. Możesz ćwiczyć zapisywanie ich słownie. Możesz też uzupełniać nimi zdania lub dialogi. Wiele platform oferuje interaktywne ćwiczenia.
Na przykład, możesz:
- Zapisać słownie podane liczebniki porządkowe (np. 1., 3., 20.).
- Odpowiedzieć na pytania o datę (np. Der Wievielte ist heute?).
- Uzupełnić zdania odpowiednimi formami liczebników.
- Przetłumaczyć zdania z liczebnikami na niemiecki.
Niektóre testy mają ograniczoną liczbę pytań. Na przykład, jeden test zawiera 25 pytań. Został rozwiązany już ponad 10 tysięcy razy. Dostępne są ćwiczenia na różnych poziomach trudności. Średni czas rozwiązywania prostych ćwiczeń to 5 minut.
Możesz znaleźć materiały na portalach edukacyjnych. Wiele z nich oferuje ćwiczenia online. Niektóre wymagają subskrypcji. Możesz też pobrać zestawy ćwiczeń do wydruku. Ćwiczenia pomagają utrwalić zasady tworzenia i użycia.
Platformy takie jak Wordwall, Quizizz, Umiemy czy Memorizer.pl oferują quizy i zadania. Quizizz ma quiz z 10 pytaniami typu multiple choice. Został użyty ponad 59 razy. Platforma Umiemy to oferuje ćwiczenia dla różnych klas. Obejmuje poziomy od klasy 1 do klasy 8.
Najczęściej zadawane pytania o liczebniki porządkowe
Co oznaczają skróty N. G. D. A.?
N. G. D. A. to skróty niemieckich przypadków gramatycznych. Oznaczają one: N. Nominativ, G. Genetiv, D. Dativ, A. Akkusativ. Liczebniki porządkowe odmieniają się przez te przypadki.
Jak tworzymy liczebnik 'dziewiąty’?
Liczebnik 'dziewiąty’ (der neunte) tworzymy regularnie. Należy do grupy liczb od 1 do 19. Do liczebnika głównego 'neun’ dodajemy końcówkę -te. Forma to 'der neunte’.
Jak jest ’31.’ po niemiecku?
Liczebnik ’31.’ to po niemiecku 'der einunddreißigste’. Należy do grupy liczb powyżej 20. Do liczebnika głównego 'einunddreißig’ dodajemy końcówkę -ste.
Czy 'der nenzehnte’ to poprawna forma?
Nie, forma 'der nenzehnte’ jest błędna. Poprawna forma liczebnika 'dziewiętnasty’ to 'der neunzehnte’. Sprawdź pisownię, aby uniknąć błędów.
Jak jest '200.’ po niemiecku?
Liczebnik 'dwusetny’ to po niemiecku 'der zweihundertste’. Należy do grupy liczb powyżej 20. Do liczebnika głównego 'zweihundert’ dodajemy końcówkę -ste.
Jak jest ’60.’ po niemiecku?
Liczebnik 'sześćdziesiąty’ to po niemiecku 'der sechzigste’. Należy do grupy liczb powyżej 20. Do liczebnika głównego 'sechzig’ dodajemy końcówkę -ste.
Która forma liczebnika 'siedemdziesiąty siódmy’ jest poprawna?
Poprawna forma to 'der siebenundsiebzigste’. Należy do grupy liczb powyżej 20. Do 'siebenundsiebzig’ dodajemy końcówkę -ste.
Jak poprawnie powiedzieć datę ’10 czerwca 1738′?
Poprawna forma to 'Heute ist der zehnte Juni siebzehnhundertachtunddreißig’. Przy podawaniu roku po 1000 często używa się formy 'liczba setek + liczba dziesiątek i jedności’, np. 'siebzehnhundertachtunddreißig’ dla 1738.
Podsumowanie
Liczebniki porządkowe w niemieckim są niezbędne. Pozwalają określać kolejność i daty. Pamiętaj o zasadach tworzenia. Liczby 1-19 kończą się na -te (z wyjątkami). Liczby od 20 wzwyż kończą się na -ste. Odmieniają się jak przymiotniki. Możesz je pisać słownie lub cyfrą z kropką. Ćwiczenia pomogą Ci opanować ten temat. Praktykuj regularnie, aby mówić płynnie.
Zrozumienie liczebników porządkowych jest kluczowe. Pomaga w codziennej komunikacji. Pozwala precyzyjnie wyrażać myśli. Teraz znasz podstawowe zasady. Możesz zacząć je stosować.
Jeśli chcesz pogłębić wiedzę, szukaj dodatkowych materiałów. Wiele zasobów online oferuje wsparcie. Możesz skorzystać z e-booków czy kursów. Znajdziesz je na różnych platformach edukacyjnych.
Zobacz także:
- Liczebniki porządkowe po niemiecku: Jak tworzyć i używać
- Liczebniki Porządkowe w Języku Niemieckim – Tworzenie i Użycie
- Daty po niemiecku – przewodnik po liczebnikach i zasadach
- Liczby po niemiecku – prosty przewodnik po świecie niemieckich cyfr
- Liczby po niemiecku – kompletny przewodnik z zasadami i wymową