Strona bierna w języku niemieckim to kluczowy element gramatyki. Używamy jej znacznie częściej niż w języku polskim. Ten przewodnik wyjaśnia zasady i podaje praktyczne ćwiczenia.
Czym jest strona bierna (Passiv) w języku niemieckim?
Strona bierna, czyli Passiv, to konstrukcja gramatyczna. Skupia się na obiekcie czynności. Podmiot działający często jest nieznany lub nieistotny. W języku polskim również mamy stronę bierną. Niemcy używają jej o wiele, wiele częściej niż my.
Najważniejsza jest wykonywana czynność. Osoba wykonująca tę czynność schodzi na dalszy plan. Kiedy bardziej istotne jest to, CO zostało zrobione, niż to, KTO coś zrobił, użyj strony biernej.
Passiv jest elementem gramatyki niemieckiej. Zazwyczaj uczymy się go na poziomie A2-B1. Dobre opanowanie strony biernej jest bardzo ważne. Pomaga zrozumieć język i swobodniej się nim posługiwać.
Kiedy używamy strony biernej w języku niemieckim?
Strona bierna znajduje zastosowanie w wielu sytuacjach. Używamy jej, gdy sprawca czynności jest nieznany. Jest też używana, gdy sprawca jest oczywisty z kontekstu. Często stosuje się ją w doniesieniach prasowych. Raporty naukowe również wykorzystują stronę bierną. Zespoły badawcze często jej używają w publikacjach. Podkreśla się wtedy samo zdarzenie, nie jego wykonawcę.
Zmiana zdania aktywnego na bierne zmienia punkt widzenia. Podkreśla zdarzenie lub jego rezultat. Strona bierna jest bardziej powszechna w niemieckim niż w polskim. Dlatego warto poświęcić czas na jej naukę. Strona bierna jest kluczowym zagadnieniem dla uczących się tego języka.
Rodzaje strony biernej: Vorgangspassiv i Zustandspassiv
W języku niemieckim wyróżniamy dwa główne rodzaje strony biernej. Są to Vorgangspassiv i Zustandspassiv. Różnią się sposobem tworzenia i znaczeniem. Vorgangspassiv opisuje proces, trwającą czynność. Zustandspassiv opisuje stan wynikający z zakończonej czynności.
Strona bierna procesu (Vorgangspassiv) podkreśla wykonanie czynności. Skupia się na samym działaniu. Strona bierna stanu (Zustandspassiv) opisuje stan po wykonaniu procesu. Podkreśla rezultat działania. Zrozumienie tej różnicy jest ważne dla poprawnego użycia strony biernej.
Jak tworzy się Vorgangspassiv?
Vorgangspassiv tworzymy za pomocą czasownika „werden”. Do tego dodajemy Partizip II czasownika głównego. Odmieniamy czasownik „werden” przez osoby i czasy. Partizip II pozostaje niezmienione. W zdaniu biernym dopełnienie zdania aktywnego staje się podmiotem.
Sprawcę czynności można dodać za pomocą przyimka „von” lub „durch”. „Von” używamy, gdy sprawcą jest osoba lub instytucja. „Durch” stosujemy, gdy sprawcą jest przyczyna lub narzędzie. Przykłady pokazują, jak to działa.
- Der Brief wird von Hans geschrieben. (List jest pisany przez Hansa.)
- Das Auto wird durch Hagel beschädigt. (Samochód jest uszkodzony przez grad.)
Vorgangspassiv w różnych czasach
Stronę bierną procesu możemy tworzyć w różnych czasach. Forma „werden” dostosowuje się do czasu. Partizip II pozostaje takie samo.
| Czas | Budowa | Przykład |
|---|---|---|
| Präsens (obecny) | werden + Partizip II | Das Buch wird geschrieben. |
| Präteritum (przeszły prosty) | wurden + Partizip II | Das Buch wurde geschrieben. |
| Perfekt (przeszły złożony) | sein + Partizip II + worden | Das Buch ist geschrieben worden. |
| Plusquamperfekt (zaprzeszły) | waren + Partizip II + worden | Das Buch war geschrieben worden. |
| Futur I (przyszły) | werden + Partizip II + werden | Das Buch wird geschrieben werden. |
| Futur II (przyszły złożony) | werden + Partizip II + worden + sein | Das Buch wird geschrieben worden sein. |
Zapamiętaj formę „worden”. Używamy jej w Perfekcie i Plusquamperfekcie strony biernej. To ważna różnica od formy „werden” z czasów teraźniejszych i przyszłych.
Jak tworzy się Zustandspassiv?
Zustandspassiv opisuje stan. Ten stan jest rezultatem zakończonej czynności. Tworzymy go za pomocą czasownika „sein”. Do tego dodajemy Partizip II czasownika głównego. Odmieniamy czasownik „sein” przez osoby i czasy. Partizip II jest niezmienne.
Zustandspassiv odpowiada na pytanie „W jakim stanie coś jest?”. Na przykład, drzwi są zamknięte. Ktoś je zamknął wcześniej. Stan zamknięcia jest ważny. Vorgangspassiv powiedziałoby „Drzwi są zamykane” (teraz) lub „Drzwi zostały zamknięte” (czynność). Zustandspassiv mówi „Drzwi są zamknięte” (stan).
- Die Tür ist geschlossen. (Drzwi są zamknięte – stan)
- Der Tisch ist gedeckt. (Stół jest nakryty – stan)
Strona bierna z czasownikami modalnymi
Strona bierna może występować z czasownikami modalnymi. Należą do nich: können, müssen, dürfen, sollen, wollen, mögen. Konstrukcja jest następująca: czasownik modalny odmieniony + Partizip II czasownika głównego + werden (w bezokoliczniku). Czasownik modalny stoi na drugim miejscu w zdaniu oznajmującym. „Werden” i Partizip II idą na koniec zdania.
- Der Brief muss geschrieben werden. (List musi zostać napisany.)
- Das Problem kann gelöst werden. (Problem może zostać rozwiązany.)
W czasach przeszłych forma strony biernej z czasownikiem modalnym wygląda inaczej. Używamy wtedy formy Präteritum czasownika modalnego. Na końcu zdania stawiamy Partizip II czasownika głównego i bezokolicznik „werden”.
- Der Brief musste geschrieben werden. (List musiał zostać napisany.)
- Das Problem konnte gelöst werden. (Problem mógł zostać rozwiązany.)
Jak zawrzeć informację o sprawcy czynności?
W stronie biernej często pomijamy sprawcę. Czasem jednak chcemy go wskazać. Robimy to za pomocą przyimków „von” lub „durch”. „Von” używamy dla osób i instytucji. Przykładowo, list jest pisany przez Hansa. „Durch” stosujemy dla przyczyn, narzędzi lub okoliczności. Samochód został uszkodzony przez grad.
odnośnie nieszczęsnego 6 to niestety podmiot zmienił się w nowym zdaniu na Hotelzimmer który jest w l.p. musi być wird. – iratus
Ten komentarz dobrze ilustruje zasadę. Nowy podmiot w zdaniu biernym decyduje o formie czasownika „werden”. Jeśli podmiot jest w liczbie pojedynczej, używamy „wird”. Jeśli jest w liczbie mnogiej, stosujemy „werden”. Trzeba zwrócić uwagę na liczbę nowego podmiotu. Na to, czy rzeczownik podany w zdaniu jest w liczbie pojedynczej, czy mnogiej, wskazuje nie tylko kontekst, ale również rodzajnik.
Z jakimi czasownikami nie tworzymy strony biernej?
Nie wszystkie czasowniki tworzą stronę bierną. Strony biernej nie tworzą czasowniki nieprzechodnie. Są to czasowniki, które nie łączą się z biernikiem (Akkusativ). Przykłady to: schlafen (spać), gehen (iść), kommen (przychodzić). Czasowniki te nie mają dopełnienia w bierniku. Nie ma więc elementu, który mógłby stać się podmiotem w zdaniu biernym.
Nie tworzymy Passiv także z czasownikami zwrotnymi (sich freuen). Strony biernej nie tworzą też niektóre czasowniki modalne użyte samodzielnie (wollen, mögen). Czasowniki oznaczające stan lub posiadanie (haben, wissen, kennen) również zazwyczaj nie występują w stronie biernej.
Typowe błędy przy nauce strony biernej
Uczący się niemieckiego często popełniają pewne błędy. Mylenie formy „werden” i „worden” jest częste. Pamiętaj, że „worden” jest formą Partizip II od „werden” używaną w Perfekcie i Plusquamperfekcie Passiv. Niepoprawne użycie Partizip II to kolejny błąd. Trzeba znać formy Partizip II czasowników. Zapominanie o zmianie pozycji czasownika w zdaniu pobocznym również się zdarza. W zdaniu pobocznym odmieniony czasownik „werden” idzie na koniec.
Zwróć uwagę na zgodność czasownika „werden” z nowym podmiotem w liczbie. To częste źródło pomyłek. Na przykład, jeśli w zdaniu aktywnym podmiot był w liczbie pojedynczej, a dopełnienie (nowy podmiot w biernym) jest w liczbie mnogiej, czasownik „werden” musi być w liczbie mnogiej („werden”). Podmiot jest w liczbie mnogiej więc czasownik werden będzie też w liczbie mnogiej.
odnośnie zdania 6 – wszystko zależy od kontekstu! – diana144396
wszystko zależy od kontekstu! – gewerka
Komentarze te podkreślają ważność kontekstu. Czasem zdanie może być poprawne w obu formach („wird” lub „werden”). Zależy to od tego, czy podmiot jest rozumiany jako pojedynczy czy mnogi. Logiczniej brzmi 'turyści rezerwują pokoje’, niż 'turyści rezerwują pokój’. W takim przypadku „Hotelzimmer” może być l.mn., co wymaga „werden”.
Praktyczne ćwiczenia na stronę bierną w języku niemieckim
Regularne ćwiczenia i praktyka pomagają w pełnym zrozumieniu struktury strony biernej. Warto korzystać z zestawów ćwiczeń. Regularne czytanie tekstów z użyciem strony biernej też pomaga. Ćwiczenia dotyczące strony biernej rozwijają umiejętności językowe. Poprawiają słownictwo i konstrukcję zdań.
Dostępnych jest wiele bezpłatnych ćwiczeń online. Możesz ćwiczyć uzupełnianie zdań w stronie biernej. Inne ćwiczenia polegają na przekształcaniu zdań aktywnych na bierne. Ćwiczenia obejmują różne poziomy zaawansowania, na przykład poziom intermediate. Zaleca się ćwiczenia pisemne. Polegają one na przepisywaniu zdań z aktywnego na bierny.
Przykładowe polecenia do ćwiczeń to: „Ergänze die Sätze im Passiv.” (Uzupełnij zdania w Passiv.) lub „Verwandle die angegebenen Sätze ins Passiv.” (Przekształć podane zdania na Passiv.). Istnieją też ćwiczenia na stronę bierną z czasownikami modalnymi. Możesz ćwiczyć czas przeszły strony biernej. Ćwiczenia obejmują również Zustandspassiv. Regularne ćwiczenia i analiza zdań pomogą w opanowaniu konstrukcji gramatycznej.
Po co przerabiać zdanie na stronę bierną jeżeli nadal uwzględnia się podmiot?
Przerabiamy zdanie na stronę bierną, aby zmienić punkt widzenia. Skupiamy się na czynności lub jej obiekcie. Uwzględnienie podmiotu (sprawcy) za pomocą „von” lub „durch” jest opcjonalne. Robimy to, gdy chcemy podać informację o sprawcy. Jednak nadal najważniejsza jest sama czynność, a nie podmiot działający.
Kiedy używamy słowa Worden?
Słowa „worden” używamy w stronie biernej w czasach złożonych. Pojawia się w Perfekcie i Plusquamperfekcie. Jest to forma Partizip II od czasownika „werden”. W tych czasach strona bierna tworzy się z czasownikiem posiłkowym „sein”. Pełna konstrukcja to: „sein” odmienione + Partizip II czasownika głównego + „worden”.
Podsumowanie i dalsze kroki
Strona bierna w języku niemieckim jest niezbędna. Umożliwia precyzyjne wyrażanie myśli. Skupia uwagę na tym, co ważne w komunikacie. Opanowanie Vorgangspassiv i Zustandspassiv wymaga ćwiczeń. Zwracaj uwagę na odmianę „werden” i „sein”. Pamiętaj o poprawnym użyciu Partizip II. Analizuj przykłady zdań. Przekształcaj zdania aktywne na bierne. Regularne ćwiczenia online pomogą Ci osiągnąć biegłość. Zacznij ćwiczyć już dziś. Zastosuj metodę małych kroków. Stopniowo przyswajaj kolejne informacje dotyczące strony biernej. Regularne ćwiczenia i praktyka prowadzą do sukcesu.
Zobacz także:
- Strona bierna (Passiv) w języku niemieckim – kompletny przewodnik
- Czasownik „werden” w języku niemieckim – odmiana i użycie
- Czasownik werden – kompleksowy przewodnik po odmianie i zastosowaniu w języku niemieckim
- Partizip II w niemieckim – wszystko o tworzeniu i użyciu
- Koniugacja czasownika „schreiben” w języku niemieckim