Pierwszy okres warunkowy w angielskim – zasady i użycie

Pierwszy okres warunkowy (First Conditional) to kluczowa struktura w języku angielskim. Używasz go do mówienia o realnych sytuacjach przyszłych, które zależą od spełnienia warunku. Zrozumienie tej konstrukcji ułatwia płynną komunikację.

Czym są tryby warunkowe w języku angielskim?

Tryby warunkowe to konstrukcje gramatyczne. Wyrażają one zależność między warunkiem a jego konsekwencją. Używamy ich, gdy spełnienie jednego zdarzenia zależy od drugiego. W języku angielskim znajdziesz kilka typów okresów warunkowych. Ich użycie zależy od czasu i prawdopodobieństwa. Każde zdanie warunkowe ma dwie części. Jedna to zdanie warunkowe (często z 'if’). Druga to zdanie nadrzędne, pokazujące wynik.

W języku polskim ten podział nie jest tak szczegółowy. Angielski system trybów warunkowych jest bardziej rozbudowany. Conditionals to jedno z ważniejszych zagadnień gramatycznych. Opanowanie ich jest bardzo istotne dla uczących się.

Pierwszy okres warunkowy (First Conditional) – co to jest?

Pierwszy okres warunkowy opisuje sytuacje przyszłe. Te sytuacje są realne i prawdopodobne. Mogą się wydarzyć, jeśli warunek zostanie spełniony. Służy do wyrażania przyszłych zdarzeń. Zdarzenia te zależą od określonego warunku.

Jest to jedna z częściej używanych struktur gramatycznych. Odnosi się do przyszłych, prawdopodobnych wydarzeń. Wyrażony warunek jest możliwy do spełnienia. Jest to warunek prawdopodobny.

Budowa pierwszego okresu warunkowego

Struktura pierwszego okresu warunkowego jest prosta. Składa się z dwóch części. Pierwsza to zdanie warunkowe (if clause). Druga to zdanie główne (main clause). Klauzula warunkowa zaczyna się od słowa 'if’.

Używamy czasu Present Simple po słowie 'if’. W zdaniu głównym stosujemy Future Simple. Budowa zdania wygląda tak: If + Present Simple, Future Simple. Struktura zdań to: if + Present Simple … WILL + bezokolicznik.

Pamiętaj: Po IF nigdy nie stosujemy future simple (will).

Przykłady zdań twierdzących w First Conditional

Zobacz, jak tworzyć zdania twierdzące. Używamy struktury If + Present Simple, will + bezokolicznik. Możesz też zmienić kolejność części zdania. Zdanie główne może być na początku. Wtedy nie stawiasz przecinka.

• If I see Ava, I will tell her the news. (Jeśli zobaczę Avę, przekażę jej nowiny.)
• I will tell Ava the news if I see her. (Przekażę Avie nowiny, jeśli ją zobaczę.)
• If it rains tomorrow, I will stay at home. (Jeśli jutro będzie padać, zostanę w domu.)
• If she studies hard, she will pass the exam. (Jeśli będzie się pilnie uczyć, zda egzamin.)
• If you don’t hurry up, you will be late. (Jeśli się nie pospieszysz, spóźnisz się.)
• If Julia finishes work early, we’ll go to the cinema. (Jeśli Julia skończy pracę wcześniej, pójdziemy do kina.)

Pytania w pierwszym okresie warunkowym

Twórz pytania, zmieniając szyk w zdaniu głównym. Zdanie z 'if’ pozostaje bez zmian. Pytanie dotyczy konsekwencji warunku. Schemat pytania to: Will + podmiot + bezokolicznik + reszta zdania? … if + Present Simple?

• If it rains tomorrow, what will you do? (Jeśli jutro będzie padać, co zrobisz?)
• Will you go to the party if they invite you? (Pójdziesz na imprezę, jeśli cię zaproszą?)

Przeczenia w pierwszym okresie warunkowym

Przeczenia tworzysz w obu częściach zdania. W części z 'if’ używasz przeczenia w Present Simple (don’t/doesn’t). W części głównej używasz 'won’t’ (will not) + bezokolicznik.

• If he doesn’t come, I won’t wait. (Jeśli nie przyjdzie, nie będę czekać.)
• I won’t pass my driver’s license if I don’t buy more driving hours. (Nie zdam prawa jazdy, jeśli nie wykupię więcej godzin jazdy.)
• If they don’t hurry, they will miss the bus. (Jeśli się nie pospieszą, spóźnią się na autobus.)
• Unless you stop yelling, I won’t help you. (Jeśli nie przestaniesz krzyczeć, nie pomogę ci.)

Kiedy stosujemy pierwszy okres warunkowy?

Pierwszy okres warunkowy ma wiele zastosowań. Używasz go do przewidywań przyszłości. Stosujesz go do wyrażania planów. Przydaje się przy sugestiach i ofertach. Jest ważny przy ostrzeżeniach. Używasz go także do składania obietnic. Nawet przesądy często wyrażane są w ten sposób.

• Przewidywania: If it snows tonight, the roads will be slippery. (Jeśli dziś w nocy spadnie śnieg, drogi będą śliskie.)
• Plany: If we arrive early, we’ll have time for coffee. (Jeśli przyjedziemy wcześnie, będziemy mieć czas na kawę.)
• Oferty: If you need help, I’ll carry your bag. (Jeśli potrzebujesz pomocy, poniosę twoją torbę.)
• Ostrzeżenia: If you touch that wire, you’ll get hurt. (Jeśli dotkniesz tego drutu, zranisz się.)
• Obietnice: If you study every day, I’ll buy you a new phone. (Jeśli będziesz uczyć się codziennie, kupię ci nowy telefon.)
• Przesądy: If you break a mirror, you’ll have seven years of bad luck. (Jeśli stłuczesz lustro, będziesz mieć siedem lat pecha.)

Alternatywy dla 'if’ w pierwszym okresie warunkowym

Słowo 'if’ nie jest jedyną opcją. Możesz użyć innych spójników. 'Unless’ znaczy 'jeśli nie’. 'Providing’ lub 'provided that’ znaczą 'pod warunkiem, że’. Zmieniają one nieco odcień zdania. Zachowują jednak strukturę First Conditional.

• Unless you stop yelling, I won’t help you. (Jeśli nie przestaniesz krzyczeć, nie pomogę ci.)
• Providing the sun is shining, we’ll go to the beach. (Pod warunkiem, że słońce świeci, pójdziemy na plażę.)

Czasami zamiast 'if’ używa się 'when’. Pamiętaj o różnicy. 'If’ oznacza warunek, który może się zdarzyć. 'When’ odnosi się do sytuacji, która na pewno się wydarzy. Na przykład: You will get one point when you answer a question correctly. (Dostaniesz jeden punkt, kiedy odpowiesz poprawnie na pytanie.) To nie jest warunek, to pewny rezultat.

Pierwszy okres warunkowy z czasownikami modalnymi i trybem rozkazującym

Nie zawsze musisz używać 'will’ w zdaniu głównym. Możesz zastosować czasowniki modalne. Należą do nich 'can’, 'might’, 'may’, 'should’. Dodają one niuans znaczeniowy. Mogą wyrażać możliwość, pozwolenie czy radę.

• You can watch TV if you finish your homework. (Możesz obejrzeć telewizję, jeśli skończysz pracę domową.)
• If she studies more, she might pass the exam. (Jeśli będzie się więcej uczyć, może zdać egzamin.)
• If it’s sunny tomorrow, we may go to the beach. (Jeśli jutro będzie słonecznie, możemy pójść na plażę.)
• If you feel sick, you should see a doctor. (Jeśli źle się czujesz, powinieneś iść do lekarza.)

Możesz też użyć trybu rozkazującego. Stosujesz go w zdaniu głównym. Wyraża polecenie lub instrukcję. Dzieje się tak, gdy warunek zostanie spełniony.

• If you see John, tell him to call me. (Jeśli zobaczysz Johna, powiedz mu, żeby do mnie zadzwonił.)
• If you are late, take the next train. (Jeśli się spóźnisz, weź następny pociąg.)
• If the meeting ends early, send me the report. (Jeśli spotkanie skończy się wcześnie, wyślij mi raport.)

Typowe błędy w pierwszym okresie warunkowym

Łatwo popełnić błędy ucząc się First Conditional. Najczęstszym jest użycie czasu przyszłego po 'if’. Pamiętaj, że po 'if’ stosujemy Present Simple. Niewłaściwe zdanie brzmi: If you will study hard, you will pass the exam.

Inny błąd to pomijanie 'will’ w zdaniu głównym. Zdanie główne wymaga 'will’ lub innego czasownika modalnego/trybu rozkazującego. Niewłaściwe zdanie brzmi: If it rains, we go home. Poprawnie: If it rains, we will go home.

Zawsze używaj czasu Present Simple po 'if’ w pierwszym okresie warunkowym. Zachowaj spójność czasową między obiema klauzulami. Część z 'if’ dotyczy warunku w teraźniejszości lub przyszłości. Część główna dotyczy przyszłej konsekwencji.

Podsumowanie pierwszego okresu warunkowego

Pierwszy okres warunkowy służy do mówienia o przyszłych, realnych sytuacjach. Warunek jest możliwy do spełnienia. Struktura to If + Present Simple, will + bezokolicznik. Pamiętaj, że po 'if’ nie stawiamy 'will’. Możesz używać innych spójników jak 'unless’. Czasowniki modalne i tryb rozkazujący mogą zastąpić 'will’. Opanowanie tej struktury znacznie poprawi Twoją płynność w angielskim.

Regularna praktyka jest kluczem do sukcesu. Twórz własne zdania. Używaj First Conditional w rozmowach. Zrozumienie jego zasad jest prostsze niż myślisz.

Zobacz także:

• Zdania z „wenn” ćwiczenia
• Czasy przyszłe: Futur Proche i Future Simple w francuskim i angielskim
• Past Simple: kompletny przewodnik po czasie przeszłym w angielskim
• Zdania poboczne w języku niemieckim – kausalsätze
• Spójniki i budowa zdania w języku niemieckim – Twój przewodnik