Denglisch to potoczne określenie zjawiska przenikania języka angielskiego do niemieckiego. Wyjaśniamy, czym jest Denglisch i jakie formy przybiera. Zobacz, jak anglicyzmy zmieniają niemiecką mowę i piśmiennictwo.
Co to jest Denglisch?
Denglisch to termin opisujący wpływ języka angielskiego na niemiecki. Powstał z połączenia słów „Deutsch” i „English”. Określenie to bywa używane negatywnie. Wskazuje na „zaśmiecanie” języka niemieckiego. Denglisch ma kilka różnych znaczeń. Może oznaczać mieszanie słów z obu języków. Tworzy nowe słowa hybrydowe. Denglisch nie występuje w słownikach niemieckich jako formalny termin.
Co oznacza termin Denglisch?
Termin Denglisch oznacza wpływ języka angielskiego na język niemiecki. Określa mieszanie słów z obu języków.
Angielski wpływ na język niemiecki: Rys historyczny
Język niemiecki nie pozostaje obojętny na wpływy zewnętrzne. Systematyczny napływ anglicyzmów nastąpił w połowie XVII wieku. Kulminacja tego zjawiska przypadła na XIX wiek. Około 1700 roku angielskiego używano rzadko w Niemczech. Około 1800 roku prawie wszyscy uczyli się angielskiego. Tak pisze Helmut Glück.
Angielski stał się językiem dominującym globalnie. Jest językiem nauki i technologii. Wpływa na niemieckie słownictwo. W ostatnich dekadach widać wzrost anglicyzmów. Pojawiają się w mowie i piśmie.
Przykłady anglicyzmów w języku niemieckim
Anglicyzmy to zapożyczenia z języka angielskiego. Mogą być słowami lub kalkami leksykalnymi. Niektóre anglicyzmy pochodzą pośrednio z innych języków, np. z łaciny.
Wiele angielskich słów przenika do niemieckiego. Przyjrzyjmy się przykładom z różnych okresów.
Anglicyzmy historyczne
W XVIII wieku pojawiły się słowa jak Jury, Parlament, Separatist. W XIX wieku popularne były Pool, Trust, Scheck w finansach. W technice: Express, Lokomotive. W polityce: Boykott, Interview. W kulinariach: Coctail, Keks. W modzie: Frack, Pullover. W sporcie: Coach, Cup. Na przełomie XX i XXI wieku pojawiły się Computer, Internet, Job, Manager.
Współczesne anglicyzmy
Dominacja angielskiego widać w informatyce. Często używa się słów jak Laptop, Smartphone, Tablet, App, Software, Website, Download, Update, Internet, E-Mail, Passwort, Chat. W biznesie popularne są Meeting, Marketing, Manager, Briefing, Deadline, Budget, Team, Projekt, Feedback, Coaching, Training, Job, Networking, Workshop. W kulturze: Hipster, Fashion Week, Hobby, Lifestyle, Party, Event, Star, Trend, Selfie, Make-up, DJ. Inne przykłady: Comeback, Challenge, Workshop, Dresscode.
Angielskie słowa są adaptowane do niemieckiej gramatyki. Czasowniki często otrzymują niemieckie końcówki. Na przykład: chatten (czatować), downloaden (pobierać), skypen (rozmawiać przez Skype), recyceln (recyklingować), googeln (szukać w Google), kicken (kopać, grać w piłkę), interviewen (przeprowadzać wywiad), relaxen (relaksować się), shoppen (kupować), jobben (pracować). Rzeczowniki otrzymują rodzajniki. „Das Handy” (telefon komórkowy) to popularny przykład. „Das Baby” (dziecko), „Der Laptop” (laptop), „Das Event” (wydarzenie), „Der Song” (piosenka), „Das File” (plik), „Der Blog” (blog), „Das Update” (aktualizacja).
Jakie są przykłady anglicyzmów w biznesie?
W biznesie często używa się słów takich jak Meeting, Marketing, Manager, Briefing, Deadline, Budget, Team, Projekt, Feedback, Coaching, Training, Job, Networking, Workshop.
Przymiotniki także przenikają do niemieckiego. Przykłady to clever, fair, fashionable, smart, sexy, happy. Można je stopniować. „Smart” zmienia się na „smarter” i „am smartest”.
Gramatyka anglicyzmów w niemieckim
Angielskie słowa w niemieckim podlegają odmianie. Czasowniki tworzą Präsens, Präteritum, Perfekt i Futur. Präsens: ich chatte, du chattest. Präteritum: ich chattete. Perfekt: ich habe gechattet. Futur: ich werde chatten. Rzeczowniki otrzymują rodzajniki (der, die, das). Na przykład, das Handy. Liczba mnoga często tworzona jest przez dodanie „-s”. Die Babys, die Blogs, die Songs, die Updates.
Jak odmienia się angielskie czasowniki w języku niemieckim?
Angielskie czasowniki w niemieckim otrzymują niemieckie końcówki odmiany. Tworzą formy Präsens, Präteritum, Perfekt i Futur.
Krytyka i debata wokół Denglisch
Używanie anglicyzmów ma zwolenników i przeciwników. Denglisch jest często kojarzone negatywnie. Niektórzy uważają to za „zaśmiecanie” języka. W Niemczech działają organizacje językowe. Próbują walczyć z wpływem angielskiego. Jedną z nich jest Verein Deutsche Sprache eV. Przyznaje ona nagrodę Sprachpanscher des Jahres. Nagroda ta trafia do osób lub instytucji, które promują nadmierne użycie anglicyzmów.
Przeciwnicy anglicyzmów obawiają się. Język ojczysty może zostać zastąpiony przez angielski. Heinz Günther Schmitz podkreśla: „Język wnosi ze sobą nie tylko funkcję komunikacyjną. Jest też nośnikiem pewnych tradycji, treści emocjonalnych, symbolem tożsamości grupowej, kulturowej.” Degradacja języka niemieckiego do roli „dialektu” budzi obawy. Takie zagrożenie widzą niektórzy. Język angielski staje się językiem pracy. Niemiecki pozostaje językiem rodziny i czasu wolnego.
Wielu językoznawców nie zgadza się z krytyką. Uważają zapożyczenia za naturalne zjawisko. Anglicyzmy wzbogacają słownictwo. Zapożyczenia z innych języków to nie nowość. Język polski też ma ich wiele. Peter Schlobinski, przewodniczący Towarzystwa Języka Niemieckiego, nie widzi zagrożenia. Nie zgadza się z alarmistycznymi prognozami. Uważa, że zapożyczenia z angielskiego nie zagrażają tożsamości języka niemieckiego.
Angielski kojarzy się z młodością i nowoczesnością. Kojarzy się z obeznaniem w świecie. Używanie anglicyzmów może być formą „szpanu językowego”. Sugeruje się, aby używać ich naturalnie. W mowie codziennej można je ograniczać. DUDEN, ważny słownik niemiecki, zawiera anglicyzmy. Przykłady to Soft Skill, Mainstream, Plug-in-Hybrid, Whistle blower. Dudenkorpus opiera się na przeszukiwaniu 4 miliardów form wyrazowych. To pokazuje obecność anglicyzmów w języku.
Zalety i wady anglicyzmów
Anglicyzmy ułatwiają komunikację międzynarodową. Nadają językowi niemieckiemu nowoczesny charakter. Dodają bogactwa i różnorodności. Odzwierciedlają otwartość na globalne perspektywy. Język wykazuje elastyczność i adaptacyjność. Anglicyzmy przyczyniają się do szybszego przekazu informacji. Podkreślają najnowsze trendy. Ułatwiają integrację w międzynarodowym środowisku zawodowym.
Anglicyzmy mogą prowadzić do utraty oryginalności. Mogą powodować trudności w zrozumieniu. Mogą tworzyć odizolowane grupy. Mogą utrudniać edukację. Może zanikać precyzja komunikacji. Może nastąpić utrata kulturowej tożsamości. Niektóre osoby mogą zostać wykluczone z komunikacji.
- Używaj anglicyzmów naturalnie.
- Ograniczaj użycie anglicyzmów w mowie codziennej.
- Nie traktuj angielskiego jako narzędzia „szpanu językowego”.
Czy anglicyzmy są zawsze negatywne?
Anglicyzmy mają zarówno zwolenników, jak i przeciwników. Mogą wzbogacać język, ale też utrudniać zrozumienie i prowadzić do utraty oryginalności.
Angielskie słowa w niemieckich reklamach
Angielski jest często używany w niemieckich reklamach. Ma to podkreślać nowoczesność produktu lub usługi. T-Systems używa sloganu „Elastyczność biznesowa”. Lufthansa reklamuje się hasłem „Nie ma lepszego sposobu na latanie”. Te przykłady pokazują, jak angielski przenika do sfery komercyjnej.
Wpływ angielskiego na język polski
Angielski wpływa również na język polski. Podobnie jak w niemieckim, widać napływ anglicyzmów. Język polski też ma wiele zapożyczeń. Praca Patrycji Bogackiej z Wydziału Filologicznego Uniwersytetu Ruhry w Bochum analizuje ten wpływ. Koncentruje się na słownictwie z mody i kuchni. Zapożyczenia z angielskiego wzbogacają polskie słownictwo. Przyswajanie anglicyzmów w języku polskim bywa bardziej skomplikowane niż w niemieckim. Wynika to z różnic w strukturze gramatycznej obu języków. W języku niemieckim ten proces jest mniej skomplikowany.
Niemieckie słowa w języku angielskim
W języku angielskim znajdziemy wiele zapożyczeń z niemieckiego. Nie jest to zjawisko jednokierunkowe. Wiele słów zostało przeniesionych niemal jeden do jednego. Oto kilka przykładów niemieckich słów używanych w angielskim:
- Angst (Niepokój, obawa, lęk)
- Anschluss (Aneksja, przyłączenie)
- Blitzkrieg (Szybka wojna, wojna błyskawiczna)
- Kindergarten (Przedszkole)
- Kitsch (Kicz)
- Doppelganger (Sobowtór)
- Zeitgeist (Duch epoki)
- Sauerkraut (Kiszona kapusta)
- Strudel (Strucla)
- Walc (Waltz)
- Zeppelin (Sterowiec)
- Kaputt (Zepsuty)
Angielski zapożyczył też słowa związane z jedzeniem. Bratwurst (kiełbaska), Pretzel (precel), Frankfurter (parówka), Muesli (musli), Pumpernickel (pumpernikiel). Słowa związane ze zwierzętami: Dachshund (jamnik), Hamster (chomik), Poodle (pudel). Terminy wojskowe: Panzer (pojazd pancerny). Naukowe: Kobalt (kobalt), Quartz (kwarc), Neanderthal (neandertalczyk), Umlaut (przegłos). Inne: Delicatessen (delikatesy), Fest (festiwal), Gesundheit (na zdrowie!), Poltergeist (hałaśliwy duch).
Czy angielski zapożyczał słowa z niemieckiego?
Tak, w języku angielskim istnieje wiele zapożyczeń z języka niemieckiego, dotyczących różnych dziedzin życia.
Podsumowanie
Wpływ języka angielskiego na niemiecki jest niezaprzeczalny. Denglisch to potoczne określenie tego zjawiska. Anglicyzmy przenikają do słownictwa, gramatyki i codziennej komunikacji. Wpływ ten budzi dyskusje i kontrowersje. Zapożyczenia językowe to naturalny proces. Występuje w wielu językach. Angielski stał się językiem globalnym. Jego wpływ na inne języki, w tym niemiecki i polski, będzie nadal widoczny.
Zobacz także: